اثر برخی از خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی مرتبط با عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام کلزا

به منظور بررسی برخی از ویژگی های مورفوفیزیولوژیکی مرتبط با عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام پاییزه کلزا، پژوهشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار طی سال زراعی 84-1383 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی به مرحله اجرا درآمد. در این آزمایش 19 رقم پاییزه کلزا از نظر برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیک، عملکرد دانه و روغن ارزیابی شدند. ارقام مورد بررسی از نظر صفات سطح برگ تیپ i (برگ های کوچک بدون دمبرگ)، سطح برگ تیپ ii (برگ های بزرگ با دمبرگ طویل)، سطح برگ کل بوته، تعداد برگ تیپ i و تعداد برگ تیپ ii، تعداد برگ در بوته، وزن خشک برگ در بوته، وزن ویژه برگ، دمای برگ، عملکرد دانه و روغن در هکتار و درصد روغن دانه، با یکدیگر تفاوت معنی داری نشان دادند. مقایسه میانگین صفات مورد بررسی نشان داد که ارقام پرمحصول تر، از سطح برگ تیپ ii بالاتری برخوردار بودند. با توجه به نتایج به دست آمده، ارقام slm046، sunday، arc-2، opera و ebonit به ترتیب بالاترین عملکرد دانه در هکتار را کسب کردند . بیشترین عملکرد روغن به ترتیب مربوط به ارقام sunday، ebonit، slm046،  arc-2و opera و کم ترین آن در ارقام okapi، sinatra، cob*regent، geronima و olpro بودند. همبستگی مثبت و معنی دار بین صفات عملکرد روغن، سطح برگ تیپ ii، سطح برگ در بوته، وزن برگ در بوته با عملکرد دانه دیده شد ولی، درصد روغن با عملکرد دانه همبستگی منفی و معنی دار نشان داد. همچنین همبستگی ­های عملکرد روغن با درصد روغن دانه، عملکرد دانه در هکتار، وزن خشک برگ، سطح برگ در بوته، سطح برگ تیپ ii و سطح برگ تیپ i مثبت و معنی دار شد. به نظر می رسد سطح برگ و به ویژه برگ های بزرگ با دمبرگ طویل (تیپ ii ) در پشتیبانی عملکرد دانه و روغن کلزا نقش قابل توجهی داشته باشند. بدیهی است با تکرار آزمایش می توان به ارقام سازگار برای توسعه کشت کلزا در اقلیم های سرد کشور دست یافت.